Trudności w relacji z partnerem, szefem i dziećmi

Dobre i poprawne relacje ze wszystkimi w naszym otoczeniu chciałby mieć każdy, niestety jest to rzecz niewykonalna, niemożliwa. Dlaczego? A to dlatego, że każdy człowiek jest inny, ma inny charakter, przyzwyczajenia i inne spojrzenie na różne sprawy. Jednak to nie wszystko. Nie da się przejść przez życie, żeby ze wszystkimi we wszystkim się zgadzać, w końcu każdy człowiek ma swoje zdanie i zdarza się tak, że na różnych polach aktywności naszego życia następują zgrzyty, czy mniejsze, większe konflikty. Napotykamy przeszkody zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.

Komunikacja. Wszystkie nasze relacje mają jeden fundament: komunikację. Dobra komunikacja pozwala osiągnąć sukces w relacjach międzyludzkich i uniknąć wielu niepotrzebnych problemów.

Początek. Zacznijmy od samego początku tworzenia relacji. Zwróćmy uwagę na to z kim się zadajemy, jakie mamy kryteria doboru znajomych. Owszem ważne jest, to, że jeżeli ktoś nam zwyczajnie nie pasuje i czujemy się w jego towarzystwie źle warto już na samym początku zrobić tzw. odsiew i nie łudzić się, że ktoś się zmieni.

Trwalsze relacje.  Wśród technik pozwalających na uniknięcie problemów w relacjach nie tylko z partnerem, ale także dziećmi czy szefem możemy wyróżnić te najbardziej podstawowe, o których często zdarza nam się zapominać:

• Słuchaj co mówią inni,
• Nie przerywaj, pozwalaj dokończyć rozmówcy wypowiedź nawet wtedy, gdy się z nią nie zgadzasz,
• Słuchaj aktywnie, czyli pokaż zainteresowanie rozmówcą, np. potakiwanie głową, wtrącanie „yhym”, spoglądaj na rozmówcę, to wszystko pozwala drugiej stronie odczuć, że jest słuchany,
• Nie zgaduj- po prostu zapytaj,
• Bądź życzliwy,
• Pamiętaj, że nie jesteś sam na świecie,
• Nie zapominaj o słowie „dziękuję”,
• Akceptuj inny punkt widzenia,
• Mów otwarcie o swoich potrzebach i uczuciach, ale także o słabościach,
• Przyjrzyj się sobie- to jak traktujemy innych jest wynikiem tego, jak oceniamy siebie samych.

Warto także nauczyć się schematu komunikacji opartego na trzech filarach: widzę, czuję, potrzebuję.

Przykład: Ze szkoły wraca zdenerwowany nastolatek, który najpierw trzaska drzwiami, a następnie rzuca swoimi rzeczami. Nie używając schematu matka mogłaby powiedzieć: Zachowujesz się jak rozkapryszony gówniarz! Mam dość Twojego zachowania. Ta wypowiedź spowoduje zwiększenie frustracji młodego człowieka i pogłębienie jego frustracji.

Zatem jak będzie wyglądał nowy schemat komunikacji? Widzę, że jesteś zdenerwowany, trzaskasz drzwiami i rzucać swoimi rzeczami. Czuję w związku z tym zaniepokojona i potrzebuję abyś wyjaśnił mi co się stało?

Tym samym nowy schemat pozwala, aby dorastający człowiek poczuł się bezpieczny w relacji, bez oceniania jego jako człowieka, z zalążkiem zrozumienia, że każdy może mieć gorszy dzień.

Zarówno stosowanie nowego schematu jak i tych kilku prostych zasad z pewnością pozwoli uniknąć wielu niepotrzebnych problemów i cieszyć się z dobrych relacji zarówno w pracy jak i w domu.

Relacje z partnerem

Budowanie świadomej relacji z partnerem to także wiedza, że nie zawsze wszystko w niej jest idealne. To świadomość zalet i wad, ale także potrzeb i możliwości partnera. Wszystko to pozwoli nam pokonywanie zaistniałych konfliktów, ale także trudności w budowaniu dobrej relacji z partnerem. Należy pamiętać, że każdy związek przechodzi przez różne etapy i na różnych etapach dotykają go trudności. Ważne jest, aby wiedzieć, że każde problemy da się rozwiązać. Czasem trzeba przeanalizować także własne zachowanie, czy ja jako partner jestem w danej relacji w porządku, czy moje wady, cechy charakteru nie mają wpływu na trudność jaką napotykamy w kontakcie z partnerem.  Aby mieć większy wgląd w siebie samego można na kartce papieru odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• Jaki/a jestem?
• Jaki/a chciałbym/-abym być?
• Co mogę zrobić, by tak było?

Jak w każdej relacji tak i tutaj ważną rolę odgrywa komunikacja. Można wyodrębnić kilka kluczowych zasad dobrej komunikacji w relacji z partnerem:

• Klarowność, czyli uważanie na przekazy komunikacyjne zawierające ukryte dno.
• Zadając pytanie warto zastanowić się, czemu ma ono służyć: czy chcemy potwierdzić naszą opinię, czy chcemy faktycznie uzyskać odpowiedź na pytanie?
• Świadoma komunikacja jest wtedy, kiedy faktycznie chcemy rozwiązać dany problem.
• Używanie gestów adekwatnych do słów.
• Unikanie cynizmu, sarkazmu, ironii, mszczenia się, zawstydzenia, poniżania, czy atakowania.
• Otwartość w komunikacji.
• Prowadzenie spokojnych, racjonalnych dialogów.
• Wspólne rozwiązywanie problemów i łagodzenie konfliktów.

Relacje z dziećmi

Umiejętność porozumiewania się z dziećmi to najważniejsza umiejętność jaką powinni posiadać rodzice. Kiedy dzieci wiedzą, że mogą porozmawiać o swoich sprawach z rodzicami, czują, że są ważne, kontrolują sytuację i mają zaspokojoną potrzebę poczucia bezpieczeństwa.  Dobra komunikacja jest podstawą uczenia dzieci samooceny, pokojowego rozwiązywania problemów i współpracy z innymi, a przede wszystkim pozwala na umiejętne wyrażenie własnego zdania oraz uczuć.

Porozumiewanie się z dzieckiem może mieć charakter komunikacji otwartej lub zamkniętej. Komunikacja zamknięta  to rodzaj komunikacji jednokierunkowej, która polega na przesyłaniu informacji od jednej osoby do drugiej bez tzw. sprzężenia zwrotnego. Rodzicom zdarza się nieświadomie zamykać dwukierunkową komunikację z dzieckiem, ponieważ mogą sobie nie radzić  z silnymi emocjami, albo pragną pouczać udzielając im nadmiernych rad, których dzieci i tak nie przyjmują. Z kolei komunikacja otwarta odznacza się ujawnianiem i wyraźnym werbalizowaniem emocji w pełny i wyczerpujący sposób. Wzajemne zrozumienie z dzieckiem to nie tylko efekt praktykowania odpowiednich technik, ale także codzienny trud budowania bliskiej więzi.

Aby relacja z dzieckiem nie była relacją budowaną w trudzie i przerodziła się w wojenną ścieżkę warto zwrócić uwagę na kilka aspektów:

1. Otwarta komunikacja jest najskuteczniejszą metodą wychowawczą.
2. Otwarta komunikacja łagodzi konflikty między rodzicem a dzieckiem.
3. Słuchanie to proces aktywny: kiedy rozmawiamy z dzieckiem skupiajmy na nim całą naszą uwagę. Każdy z nas porozumiewa się na dwóch ważnych poziomach: treściowym i emocjonalnym.
4. Starajmy się wsłuchiwać zarówno w treść wypowiedzi dziecka, jak i jego uczucia.
5. Nie bądźmy rodzicami, którzy wykazują cechy autorytarne, którzy pouczają, obwiniają, bagatelizują.
6. Unikajmy komunikatów: „ty”- ty tak zawsze, przestań, jesteś źle wychowany, jak ty się zachowujesz?, powinieneś to wiedzieć, zachowujesz się jak niemowlę, jesteś okropny.
7. Stosujmy komunikaty: „ja”- nie mam ochoty na zabawę, jestem zmęczona, nie mogę ugotować obiadu, bo w kuchni jest bałagan, jestem załamana, kiedy widzę co dzieje się w twoim pokoju, jest mi smutno, kiedy tak do mnie mówisz, bardzo mi przykro, gdy tak się zachowujesz.
8. Pamiętajmy, że  komunikat powinien dotyczyć zachowania dziecka – skoncentrujmy się na zachowaniu, a nie na postawie, uczuciach lub wartościach dziecka.
9. W komunikatach starajmy się używać jak najrzadziej zdań przez zaprzeczenie ( wyraz „nie”), np.  Zamiast: „Nie biegaj” – mówmy: „Idź spokojnie” .
10. Komunikaty muszą być jasne, konkretne, dookreślone i przede wszystkim bezpośrednie, np. Zamiast: „Usiądź normalnie”- mówmy: „Usiądź prosto, plecy oprzyj o oparcie krzesła, rękę połóż na stole.” Albo: zamiast: „Bądź na kolację”- mówmy: „Wróć na kolację o 19:30.”

Relacje z szefem

Psychologia za jeden z najważniejszych czynników mających wpływ na sytuację zawodową pracownika, uznaje relacje między pracownikami oraz pracownikami i przełożonymi. Ma to szczególnie wpływ na efektywność pracy, satysfakcję oraz na indywidualną sytuację każdego z pracowników. Poprawny charakter stosunków służbowych w miejscu pracy przynosi korzyści zarówno dla pracodawcy, przełożonego, jak i dla pracownika.

To od  przełożonego zależy, czy dostaniemy podwyżkę lub awans, a nawet to, czy w ogóle utrzymamy swoje stanowisko pracy.  Relacja z szefem powinna opierać się na szacunku wobec kompetencji, wiedzy i roli, jaką określa organizacja, w której pracujecie. Jednak czasami zdarza się, że relacje między pracownikiem a szefem są trudne, albo napięte. I co wtedy? Należy zastanowić się, czy te nieefektywne relacje wynikają z trudnego charakteru szefa, czy może to pracownik nieświadomie się do nich przyczynia. Warto także przeanalizować własne wady.  Zmieniając niektóre swoje zachowania z pewnością można w ten sposób poprawić relacje z przełożonym. Umiejętność słuchania, asertywność, zarządzanie własnymi emocjami, zarządzanie konfliktem, efektywna komunikacja w organizacji, to podstawowe i ważne kompetencje organizacyjne, które poprawiają relacje z przełożonymi oraz komunikację w organizacji.

Komunikacja z przełożonym

Anna Łukawska: psycholog szkolny z przygotowaniem pedagogicznym, wychowawca wyjazdów kolonijnych. Zajmuje się psychoedukacją i socjoterapią dzieci i młodzieży, a także stresem i wypaleniem zawodowym.

Literatura:

1. Chmielnicka E. (2014).Warunki sprzyjające konstruktywnej komunikacji rodzica z dzieckiem i nauczyciela z uczniem. Publikacja na stronie:

http://www.lscdn.pl/pl/informacja-pedagogiczn/publikacje/5053,Warunki-sprzyjajace-konstruktywnej-komunikacji-rodzica-z-dzieckiem-i-nauczyciela.html

2. Eisaguirre (2010). Musimy pogadać. Trudne rozmowy z szefem. Gliwice: Wydawnictwo Hellion.
3. Grzesiak M. (2016). Psychologia relacji, czyli jak budować świadome związki z partnerem, dziećmi i rodzicami. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
4. Sakowska J., Zajic A., Talar M., Witkowska M. (2011). Jak kochać i wymagać. Poradnik dla rodziców. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
5. Steede K. (2000). 10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców. Gdańsk: GWP.
6. Żak M. (2013). Występowanie konfliktów w relacji: przełożony– –podwładny w opinii funkcjonariuszy Policji. Władza Sądownicza nr 2, str. 68-79.