Depresja jest jedną z najpowszechniejszych chorób w naszych czasach. Co prawda częściej dotyka kobiet niż mężczyzn, jednak nie zmienia to faktu, że zarówno kobiety jak i mężczyźni potrzebują specjalistycznej pomocy i wsparcia. O kobiecej depresji mówi się zdecydowanie dużo, pisze w kolorowych czasopismach, poświęca się programy telewizyjne. O tym jak to zaburzenie przebiega u mężczyzn mówi się zdecydowanie mniej. Dlatego też warto przyjrzeć się jaka jest istota męskiej depresji, jakie są przyczyny i symptomatologia, i jak pomóc mężczyźnie w tak trudnym dla niego czasie.
Istota męskiej depresji
Męska depresja w porównaniu do kobiecej jest rzadziej rozpoznawana. Należy zatem zadać pytanie: Dlaczego?
A to dlatego, że:
- Mężczyźni nie przejawiają typowych objawów depresyjnych.
- Mężczyźni uważają się za silnych, co powstrzymuje ich przed przyznaniem się do faktu, że mają jakiekolwiek problemy.
- Z męską depresją wiążą się problemy z życiem seksualnym, a do tego mężczyźni nie chcą się przyznawać.
- Najczęściej bywa tak, że ani lekarz specjalista, ani rodzina nie jest w stanie rozpoznać u mężczyzny depresji, ponieważ męską depresję charakteryzuje mało powszechny zespół objawów.
Różnice między depresją męską a kobiecą
- Po pierwsze, mężczyźni tłumią swoje emocje i nie dopuszczają ich do świadomości. Tym samym ciężko im jest zareagować na tego typu problemy. Kobiety rzadziej tłumią emocje, pozwalają, aby emocje ujrzały światło dzienne najczęściej w postaci rozmowy z zaufaną osobą.
- Po drugie, mężczyźni blokują płacz i jest on tak samo tłumiony jak wszelkie uczucia. Najczęściej wynika to ze stereotypowego myślenia, że „mężczyźni nie płaczą”. Tłumione uczucia nigdy nie znikają całkowicie, a zalegane wpływają niekorzystnie na zdrowie fizyczne i psychiczne. Kobiety właśnie swoje złe samopoczucie w dużej mierze wyrażają poprzez płacz.
- Mężczyźni w większym stopniu niż kobiety unikają zderzenia z problemem, chorobą, zdecydowanie uciekając się do środków zaradczych, np. w postaci alkoholu.
- Najważniejszą różnicą jest sposób w jaki depresja się objawia: u mężczyzn poprzez ich zachowanie, czyny (wybuchy wściekłości, poirytowanie, zwiększoną lub zmniejszoną aktywność seksualna, pracoholizm, emocjonalne wycofanie się, ucieczka od ludzi, chłodny stosunek do otoczenia, a także akty przemocy wobec członków rodziny), u kobiet depresja wyraża się w uczuciach, emocjach (płacz, uczucie beznadziei).
- Mężczyzna cierpiący na depresję bywa rozdrażniony, wściekły, byle co potrafi go drażnić. Kobiety są natomiast smutne, przygnębione.
Przykładowe przyczyny i symptomy depresji
- Wysoki poziom testosteronu, który może powodować wzrost agresji i gniewu, który pojawia się w sposób cykliczny.
- Wpływ stresu, który zakłóca działanie neuroprzekaźników:
– niedobór kortyzolu powoduje napady lęku
– depresja poadrenalinowa: występuje ona u osób, które często muszą mobilizować swoje siły do sprostania wymaganiom dnia codziennego, a wtedy potrzebują dużej dawki adrenaliny
– stres, który jest obecny w życiu przez dłuższy okres czasu, doprowadza do niemożności radzenia sobie ze wszystkimi życiowymi zadaniami, co w konsekwencji rodzi kolejny stres. I tak dochodzimy do błędnego koła, ponieważ nie radzimy sobie nawet z optymalną dawką obciążenia.
- Osobowość „typu A”: ambitni, energiczni, rywalizacyjni, żyjący w ciągłym pośpiechu i żądni sukcesu mężczyźni są bardzo podatni na depresję.
- Uzależnienie: mężczyźni częściej ulegają nałogom, bo w ten sposób chcą poprawić sobie nastrój, jednak dobry nastrój w końcu znika, powraca przygnębienie i obniżony nastrój.
- Rozregulowanie zegara biologicznego organizmu: częściej mężczyźni zaburzają rytmy biologiczne swojego organizmu, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia depresji.
- Zaburzenia relacji między rodzicami i rozwód: jest to jako jedna z najczęstszych przyczyn depresji u mężczyzn. Badania pokazują, że u chłopców w wieku dojrzewania, którzy przeżyli rozwód rodziców, częściej występuje depresja niż u chłopców z rodzin pełnych.
Symptomy:
Należy zaznaczyć, że depresja u większości mężczyzn objawia się inaczej niż u kobiet, którym towarzyszy obniżony nastrój, brak radości z życia, czy brak poczucia humoru. Poniżej zostaną przedstawione i opisane kategorie symptomów, które mogą wystąpić u mężczyzn cierpiących na depresję:
- Zmiany w myśleniu: Myślenie pełne pesymizmu i negatywizmu. Mężczyzna w depresji to mężczyzna, który negatywnie postrzega sam siebie, uważa że jest niepotrzebny, niekompetentny i pozbawiony wartości. Przy tym ocenia siebie najsurowiej. Dodatkowo wszystkie negatywy są wyolbrzymione. W czarnych barwach widzi przyszłość. Uważa, że sam nie może kierować własnym życiem.
- Zmiany nastroju: smutek, przygnębienie, spadek poczucia własnej wartości.
Zmiany te nie zawsze są dostrzegalne u mężczyzn. Mężczyźni „odreagowują” depresję, z kolei kobiety ją „odczuwają”, dlatego też ciężko zauważyć, że mężczyzna cierpi na to zaburzenie. Często symptomem męskiej depresji może być rzucanie różnymi przedmiotami, aby w ten sposób wyładować swój gniew. Chociaż mężczyzna pogrążony w swoich myślach lub poszukujący silnych przeżyć i wrażeń też może cierpieć na depresję.
- Zmiany w zachowaniu: objawiają się zmniejszeniem się energii życiowej, widocznym spadkiem aktywności życiowej. Osoba z depresją nie utrzymuje kontaktu wzrokowego z rozmówcą, porusza się powoli, jej wypowiedzi są monotonne i bezbarwne. Dużą ilość czasu spędza w samotności, zdarza się, że całymi dniami nie wychodzi z łóżka. Aktywność zawodowa znacznie się obniża. Mężczyzna cierpiący na depresję nie tylko rezygnuje ze swojego hobby ale i z różnych planów i projektów.
- Zmiany somatyczne: chroniczne zmęczenie, trudne do zdefiniowania bóle (np. bóle głowy, bóle całego ciała), zaburzenia apetytu. Nieokreślone bóle mogą przybierać formę swędzenia, mrowienia. Problemy z apetytem mogą objawiać się jako niepohamowany wzrost apetytu tylko na wybrane produkty albo jego utrata.
Jak temu zaradzić, czyli walka z męską depresją
Zacząć należy od tego, że nakłonienie mężczyzny do podjęcia walki z depresją nie jest łatwe, a nawet graniczy z cudem. Najpierw jednak należy uzmysłowić mężczyźnie, że istnieje taki problem jak depresja, a dopiero potem podjąć działania mające na celu przekonanie go do walki.
Oprócz podjęcia prób nakłonienia mężczyzny, aby udał się do lekarza specjalisty lub psychologa, można również pomóc mu wybierając także inne sposoby. Mianowicie chodzi głównie o zmianę stylu życia, który pozwoli m.in. na zredukowanie nagromadzonych napięć. Ważne też jest aby zmienić sposób myślenia. Należy zatem przekonać mężczyznę do:
- ćwiczeń fizycznych,
- odpowiedniej diety,
- miłości i akceptacji samego siebie,
- nauczenia uzyskania wsparcia od bliskich osób u których to wsparcie albo utracili, albo nigdy nie mieli,
- odkrycia wymiaru duchowego w swoim życiu,
- wprowadzenia zdrowego stylu życia ( np. zrównoważona ilość godzin pracy, korzystania z urlopów, aktywnego wypoczynku, uregulowania okołodobowego rytmu).
A także do:
- psychoterapii indywidualnej i grupowej
- środków farmakologicznych (wkazanych przez lekarza, psychiatrę).
Warto wiedzieć, że depresję można wyleczyć. Nie należy bać się farmakoterapii oraz psychoterapii. Odpowiedni dobór leków połączony ze zdrowym stylem życia oraz psychoterapią pozwoli na to, aby objawy depresji ustąpiły. Co ciekawe leki antydepresyjne w przeciwieństwie do uspokajających nie uzależniają. W przypadku depresji serotonina i noradrenalina wyczerpują się szybciej niż u człowieka, który jest wolny od tej choroby. Dlatego też leki antydepresyjne mają za zadanie wspomagać przekaźniki w neuronach.
Kryzys wieku średniego
Odpowiednikiem kobiecej menopauzy jest męska andropauza. Kiedy się pojawia, mężczyźnie towarzyszy rozdrażnienie, objawy depresji oraz pogrążanie się w rozpaczy.
Kiedy przychodzi pewien wiek, mężczyźni dokonują pewnego bilansu zysków i strat w swoim życiu.. Dobrze jest jak ten bilans wychodzi na plus, jednak zdarza się, że jego wynik jest ujemny. Z podsumowaniem swojego życia najczęściej mamy do czynienia w pewnym okresie swojego życia. Towarzyszy temu tzw. kryzys wieku średniego. Mężczyźni zastanawiają się, czy życie zawodowe i prywatne przebiegało do tej pory tak jak chcieli, czy osiągnęli wszystko co sobie założyli i czy w dalszym życiu spotka ich wiele dobrego. Zarówno kryzys wieku średniego jak i pojawienie się tzw. „męskiego klimakterium” ( andropauzy) nie napawa mężczyzn optymizmem a dodatkowo wtedy współwystępuje z nimi także depresja, jako symptom, objaw. Jak najlepiej pomóc mężczyźnie przejść ten trudny dla niego czas? Ważne jest przede wszystkim wsparcie ze strony najbliższych i zwrócenie uwagi na ich potrzeby emocjonalne.
Depresja jest chorobą, która dotyka zarówno kobiety jak i mężczyzn choć inaczej się objawia. Dlatego też z depresją należy walczyć. W przypadku mężczyzn trudno ją rozpoznać. Ważne jest aby dokładnie obserwować co się dzieje z mężczyzną, jak on się zachowuje, co robi i co mówi, bo może to być wskazówka do rozpoznania depresji i tego, aby rozpocząć umiejętną walkę.
Anna Łukawska: psycholog szkolny z przygotowaniem pedagogicznym, wychowawca wyjazdów kolonijnych. Zajmuje się psychoedukacją i socjoterapią dzieci i młodzieży, a także stresem i wypaleniem zawodowym.
Literatura:
Hart A.D. (2004). Męska depresja. Poznań: Wydawnictwo W drodze.